Đòi can thiệp vụ Huawei, Trump đẩy đàm phán Mỹ - Trung vào thế khó

Các cố vấn muốn tách vụ Mạnh Vãn Chu khỏi đàm phán thương nghiệp với Trung Quốc, nhưng tuyên bố của Trump phá hỏng bít tất.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp với các quan chức hành pháp ở Nhà Trắng hồi tháng 2. Ảnh: AP.​

Bộ Tư pháp Mỹ gửi công văn khẩn cho nhà chức trách Canada yêu cầu bắt Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính tập đoàn Huawei của Trung Quốc, vào ngày 1/12, đúng ngày Tổng thống Donald Trump có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị G20 ở Argentina. ngôi trường mọi khi truyện nguyễn nhật ánh mới

Giới quan sát cho rằng vì dịp để bắt bà Mạnh khi bà quá cảnh ở Vancouver, Canada là rất ngắn, Bộ Tư pháp Mỹ nhiều khả năng đã không thông báo trước cho Tổng thống Trump và các cố vấn của ông. Theo chuyên gia an ninh Steven Arrigg Koh, Bộ Tư pháp Mỹ thường tiến hành các hoạt động điều tra và hành pháp tương đối độc lập với Nhà Trắng và trong vụ bắt bà Mạnh, họ có thể đã thực hành quy trình tố tụng của mình mà không xin duyệt y trước từ Trump.

tin tưởng về việc giám đốc tài chính tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc bị bắt ở Canada theo yêu cầu của Mỹ ngay tức thì đẩy đội ngũ cố vấn kinh tế của Trump vào thế khó, trong bối cảnh họ đang phải "đấu trí" với phía Trung Quốc trên bàn thương thảo thương mại sau thỏa thuận "đình chiến" mà lãnh đạo hai nước đạt được tại cuộc gặp ở Argentina, theo Business Insider.

Các cố vấn này đã nuốm hết mình để chứng minh rằng vụ bắt bà Mạnh chỉ đơn thuần là một tiến trình tố tụng hình sự theo quy định của luật pháp Mỹ, không liên hệ đến các cuộc đàm phán thương nghiệp đang diễn ra giữa Washington với Bắc Kinh. Thế nhưng, công sức của họ trở thành công cốc khi Trump tung ra tuyên bố đầy bất ngờ trong cuộc phỏng vấn hôm 11/12 với Reuters.

"Nếu tôi nghĩ nó giúp ích cho việc hiện thực hóa một thỏa thuận thương nghiệp lớn nhất lịch sử, điều vô cùng quan trọng, hoặc tốt cho an ninh nhà nước, tôi kiên cố sẽ can thiệp nếu cảm thấy cấp thiết", Trump khẳng định khi được hỏi rằng ông liệu có can thiệp vào vụ Mạnh Vãn Chu hay không.

Tuyên bố này của Trump hoàn toàn trái ngược với những gì mà các cố vấn kinh tế thân cận của ông từng đưa ra, trong đó có Giám đốc Hội đồng Kinh tế nhà nước Larry Kudlow và Đại diện thương nghiệp Mỹ Robert Lighthizer, những người đang đảm đương cuộc thương thuyết quan yếu với Trung Quốc.

"Đây chỉ đơn thuần là vấn đề về tố tụng hình sự, hoàn toàn tách biệt với những gì tôi đang làm hay những điều mà các quan chức về chính sách thương nghiệp ở Nhà Trắng đang tiến hành", Lighthizer khẳng định trong cuộc phỏng vấn với đài CBS hôm 9/12. "Vụ bắt Mạnh Vãn Chu không liên can gì tới chúng tôi, đó là một vụ án hình sự". sách nguyễn nhật ánh mới

Kudlow trong hôm đó cũng đưa ra đánh giá hao hao. "Tôi không thể đoán trước được ngày mai của vụ này, nhưng có nhiều kênh khác nhau và tôi tin rằng quan điểm này sẽ được duy trì". Các quan chức Trung Quốc cũng tìm cách tách biệt hai vấn đề, khi tung những lời chỉ trích chủ yếu nhắm vào Canada mà không trực tiếp lên án Mỹ trong vụ bà Mạnh bị bắt.

Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu. Ảnh: NewDaily.​

Bình luận viên Bob Bryan của Business Insider cho rằng chiến lược mà các cố vấn kinh tế của Trump vạch ra là rất rõ ràng. Họ muốn tách bạch vụ bắt bà Mạnh ra khỏi các cuộc thương lượng thương mại với Trung Quốc, nhằm đạt được một số thành công về thương mại trong khi vẫn tiếp chuyện gia tăng áp lực đối phó với ảnh hưởng ngày một lớn về công nghệ và địa chính trị của Bắc Kinh. Nhưng tính toán của họ đã bị vỡ nợ khi Trump gộp cả hai vấn đề vào làm một, khiến các cố vấn khó có thể giao hội hoàn toàn vào vấn đề thương nghiệp khi đàm phán với Trung Quốc.

Sau tuyên bố của Trump, các lãnh đạo Bắc Kinh có thể cho rằng Washington đang muốn dùng Mạnh Vãn Chu như một "con tin" để giành lợi thế trong thương thảo thương nghiệp. Điều đó có thể dẫn tới lập trường rắn rỏi hơn từ phía Trung Quốc, khi họ quyết không để bị "mất mặt" trước Mỹ và sẽ tung ra các biện pháp đáp trả.

Kịch bản này có thể khiến các nhà đàm phán Mỹ gặp rất nhiều khó khăn để thuyết phục đối tác Trung Quốc hạ nhiệt chiến tranh thương mại. Nếu Bộ Tư pháp Mỹ vẫn kiên tâm dẫn độ và đưa bà Mạnh ra tòa, thương thảo để giảm nhiệt chiến tranh thương nghiệp có thể lâm vào thế bế tắc.

ngoại giả, nhiều chuyên gia phân tách và nhà quan sát cho rằng tuyên bố của Trump đồng nghĩa với việc ông sẵn sàng đưa vấn đề an ninh quốc gia và pháp luật ra làm con bài mà cả trong thương lượng thương nghiệp với Trung Quốc. Điều này có thể hủy hoại hệ thống tư pháp Mỹ cũng như uy tín thượng tôn pháp luật của nhà nước này, làm gia tăng hiềm nghi trong các đồng minh, đối tác và cộng đồng quốc tế.

Thượng nghị viên Richard Blumenthal hôm qua tuyên bố việc Trump ám chỉ sẽ can thiệp vào vụ bắt Mạnh Vãn Chu là "rất đáng lo ngại". "Điều đó khiến hệ thống hành pháp như một phương tiện để phục vụ mục đích thương nghiệp, chính trị hay ngoại giao của Mỹ. Nó có thể đúng ở nhiều nước khác, nhưng không phải ở quốc gia này", Blumenthal nhấn mạnh tại phiên điều trần về hoạt động điệp báo của Trung Quốc tại Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ.

Cũng trong phiên điều trần này, Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ John Demers khẳng định bộ này không phải là "một phương tiện thương mại" của chính quyền Tổng thống Trump. "Những gì chúng tôi làm ở Bộ Tư pháp là thực thi pháp luật, chúng tôi không thực thi thương mại", Demers nói khi được thượng nghị viên Blumenthal yêu cầu bình luận về tuyên bố của Trump.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng tỏ ra quan ngại khi được hỏi về tuyên bố của Trump. "Dù các nước khác đang xảy ra chuyện gì đi chăng nữa, Canada đang và sẽ luôn là một quốc gia thượng tôn luật pháp", ông nói với các phóng viên.

Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland thậm chí còn phản ứng gay gắt hơn với phát ngôn của Tổng thống Mỹ. "Các đối tác dẫn độ của chúng tôi không nên tìm cách chính trị hóa quy trình dẫn độ hay lợi dụng nó cho các mục đích khác ngoài công lý", bà nói.

Trước những phản ứng quyết liệt từ cả trong và ngoài nước, Bộ trưởng thương nghiệp Mỹ Wilbur Ross bữa qua bắt đầu cố kỉnh "kiểm soát thiệt hại" khi nói với các phóng viên tại Nhà Trắng rằng Tổng thống Trump chưa đưa ra quyết định can thiệp hay không vào vụ Mạnh Vãn Chu.

"Hãy chờ xem ngài ấy sẽ quyết như thế nào", Ross nói. "Hãy xem chúng ta sẽ đi tới đâu, còn hiện thời đây hoàn toàn là vấn đề tố tụng". Trump cũng chưa có thêm tuyên bố nào làm rõ phát ngôn hôm 11/12 của ông về vụ Mạnh Vãn Chu.

Bà Mạnh bị bắt tại phi trường Vancouver với cáo buộc lừa gạt các ngân hàng quốc tế để sử dụng công ty con Skycom của Huawei nhằm thực hiện các giao thiệp bán thiết bị máy tính do Mỹ sinh sản cho Iran, khiến các ngân hàng này vi phạm trực tiếp lệnh cấm vận thương mại Washington áp đặt với Tehran. Mỹ có 60 ngày để gửi đề nghị dẫn độ tới Canada nhằm đưa bà Mạnh về xét xử. Nếu bị kết tội lừa lật các tổ chức tài chính, bà Mạnh có thể phải ngồi tù tới 30 năm.

Tòa án Canada hôm 11/12 đã đồng ý cho bà Mạnh được tại ngoại với số tiền bảo lãnh 7,5 triệu USD và phải chịu các biện pháp giám sát đặc biệt để ngăn bà trốn về Trung Quốc. Bắc Kinh phản ứng quyết liệt với quyết định bắt người của Ottawa, cho rằng bà Mạnh không có bất cứ vi phạm và đề nghị trả tự do cho bà ngay tức khắc.